به طور کلی سیال خنک کننده موتور که به ضدیخ معروف است علاوه بر جلوگیری از انجماد مایع موجود در رادیاتور، از خوردگی قطعات و قسمتهای مختلف درگیر در سیستم خنککننده ممانعت کرده و ضمنا موجب جلوگیری از جوش آوردن موتور می گردد.بنابراین بر خلاف تصور موجود، لازم تا این مایع در تمام فصول درون رادیاتور خودرو باشد.پس در هنگام خرید ضدیخ به موارد زیر توجه کنید که خصوصیات زیر از جمله مهم ترین مشخصات یک سیال خنک کننده استاندارد برای موتور محسوب می شود:
- نقطه جوش بالا
- نقطه انجماد مناسب و قابل کنترل
- خورندگی کم
- انتقال حرارت بالا
- پایداری شیمیایی بالا
- قابلیت اختلاط با آب مناسب
- عدم آتشگیری و سمیت کم
- سازگاری با محیط زیست و سرعت تجزیه مناسب توسط میکروبها
چرا از ضدیخ استفاده میشود؟
همانطور که میدانید آب در دمای زیر صفر درجه یخ میزند؛ به همین دلیل مایع خنک کنندهی ایدهآل باید ترکیبی از آب و ضدیخ باشد.
استفاده از ضدیخ چه مزیتهایی دارد؟
ضدیخ باعث میشود آب در دمای یخبندان همچنان سیال باشد و در موتور گردش داشته باشد.علاوه بر این ایتلن گلیکول موجود در ضدیخ، باعث شستشوی مجاری خنککننده میشود و زنگزدگی و رسوب بر جای نمیگذارد، همچنین با خاصیت روانکنندگی باعث طول عمر مجموعهی پمپ آب میشود.
مخلوط ۵۰ درصد آب و ۵۰ درصد ضدیخ، دمای انجماد محلول را به ۴۰ درجه زیر صفر و دمای جوش را به ۱۰۸ درجه میرساند که با وجود فشار در سیستم خنککننده این عدد به ۱۲۰ درجه سانتیگراد میرسد!
اگر از ضدیخ استفاده نکنیم چه بلایی سر ماشین میآید؟
بحث حال دادن به ماشین نیست، ضدیخ با کیفیت یکی از آن موارد ضروری است که باید همیشه در سیستم خنککننده موجود باشد. واضح است که نداشتن ضدیخ در دمای زیر صفر باعث یخ زدن مایع خنککننده میشود. ولی ای کاش فقط با یک یخ زدن ساده قضیه ختم به خیر میشد.
آب در زمان یخ زدن افزایش حجم پیدا میکند، متاسفانه بلوک موتور از جنس آهن یا آلومنیوم ساخته میشود که علاقهی زیادی به خاصیت کشسانی ندارد؛ پس تکلیف افزایش حجم آبی که در این مجموعه یخ میزند چه میشود؟ ساده است، ترکاندن بلوک موتور، پاره کردن شلنگها و نابود کردن شبکههای رادیاتور!!
از کجا بفهمیم ماشین ضدیخ دارد یا خیر؟!
- ضدیخها معمولا سبز رنگ هستند.
- درب رادیاتور را باز کنید، اگر مایع به رنگ سبز روشن مطابق شکل بالا باشد قابل قبول است.
- هر چقدر غلظت رنگ سبز کمتر باشد، زودتر یخ میزند و برای رفع این مشکل باید ضدیخ اضافه شود.
- مایع فاسد شده قهوهای رنگ است و در اولین فرصت باید تعویض شود.
- توصیه میشود مخلوط خنککننده هر دو سال یکبار یا هر ۶۰ هزار کیلومتر، به صورت کامل تخلیه و تعویض شود.
ضدیخ را چگونه تعویض کنیم؟
- این کار خوراک رادیاتورسازان است، اگر رادیاتورسازی پیدا نمیکنید به تعمیرگاهها مراجعه کنید.
- البته تعویض مایع خنککننده چندان مشکل نیست.
- تخلیهی مایع خنککننده در زمان باز بودن ترموستات و از طریق شیر تخلیهی رادیاتور یا باز کردن شلنگ رادیاتور انجام میشود.
- بهتر است درب رادیاتور را هم باز کنید.
برای اینکه بدانید به چند لیتر ضدیخ نیاز دارید :
- حجم مایع خنککنندهی ماشینتان را از دفترچه پیدا کنید و بر ۲ تقسیم کنید.
- حال به همان اندازه ضدیخ و ۵۰٪ باقیمانده را از آب جوشیده شده پر کنید.
- حواستان باشد ضدیخ سمی است و نباید با بدن تماس داشته باشد.
انواع ضد یخ
ضدیخ ها از نظر کیفی به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:
تکنولوژی اسیدهای معدنی (IAT) :
- یک ترکیب شیمیایی برای ضداسیدهای سنتی با رنگ سبز می باشد.
- IAT می تواند به همراه گلیکول اتیلن (EG) و یا پروپیلن گلیکول (PG) استفاده شود.
- طول عمر نرمال سرویس دهی IAT سی هزار مایل و تا پنجاه هزار کیلومتر می باشد.
تکنولوژی اسیدهای آلی (OAT) :
- اولین LLC هایی بود که در شمال امریکا در سال ۱۹۹۴ تولید شد.
- ضد یخ های OAT به طور گسترده ای در اروپا و قبل از امریکای شمالی استفاده می شود.
- OAT می تواند هم به عنوان PG و هم به عنوان EG مصرف شود. اما بیشتر به عنوان EG کاربرد دارد.
- اولین رنگ مورد استفاده برای این ماده قرمز و نارنجی بود. این رنگها هنوز در جنرال موتورز و کاترپیلار به کار می روند.
- سبز، صورتی و آبی به لیست معتبر ضدیخ های OAT در دسترس اضافه شده است و باید خاطر نشان کرد که OAT با هیچ تکنولوژی دیگری ترکیب نشده است.
- عمر مفید ضد یخ های OAT پنج سال و یا ۱۵۰۰۰۰ مایل (۲۵۰۰۰۰کیلومتر) می باشد.
تکنولوژی اسیدهای آلی ترکیبی (HOAT) :
- ترکیبی از IAT و OAT می باشد.
- بسیاری از تولید کنندگان از HOAT برای وسیله های خود استفاده می کنند.
- یکی از ورژنها، نارنجی تغییر یافته است که شامل ۱۰ درصد ضدیخ بازیافت شده می باشد.
- ورژن دیگر به رنگ زرد می باشد که هیچ ترکیبی از ضدیخ های بازیافتی ندارد.
- هر دوی این ورژنها از نقش دهنده های GO_5 استفاده می کنند.
- این دو با یکدیگر سازگار هستند اما استفاده ی هم زمان آنها با IAT و OAT پیشنهاد نمی شود.
- عمر مفید این ضد یخ ها مانند مورد قبلی می باشد.
تکنولوژی اسیدهای آلی نیترید (NOAT) :
- شامل OAT و نیترید می باشد. این ویژگی باعث می شود NOAT برای هر دو سیستم سبک و سنگین مناسب باشد.
- NOAT و HOAT هر دو ویژگی های عملکردی یکسانی دارند اما عمرمفید NOAT بسیار متفاوت می باشد.